श्री शिव-शत-नाम
।। पूर्व-पीठिका ।।
।। श्री देव्युवाच ।।
देव-देव महादेव ! संसारार्णवतारक ! शिव-लिंगार्चनं देव ! कृपया कथय प्रभो !
।। श्री शंकर उवाच ।।
श्रृणु देवि ! प्रवक्ष्यामि, यन्मत्त्वं परि-पृच्छसि । मम नाम-शतं चैव, कलौ पुण्य-फल-प्रदम् ।।
यस्य स्मरण-मात्रेण, संसारान्मुच्यते नरः ।।
अति गुह्यं महा-पुण्यं, यव स्नेहात् प्रकाशितं । गोपनीयं प्रयत्नेन, न प्रकाश्यं यथा-तथा ।।
मम नाम-परार्ध च, पुरैव कथितं मया । तेषां मध्ये सहस्रं च, सारात् सारं परात् परम् ।।
तत्र-सारं समुद्धृत्य, कथयामि श्रृणुष्व मे । मम नाम-शतं चैव, कलौ पुण्य-फल-प्रदम् ।।
केवल स्तव-पाठेन, मम तुल्यो न संशयः । पीठादि-न्यासं-संयुक्तं, ऋष्यादि-न्यास-पूर्वकम् ।।
देवता-वीज-संयुक्तं, श्रृणुष्व परमाद्भुतं । नारदोऽस्य ऋषिः प्रोक्तः, छन्दोऽनुष्टुप् प्रकीर्तितम् ।।
ॐ नमः शिवाय षडक्षरं, महा-वीजं चतुतर्वर्ग-फल-प्रदं ।
सर्वाभीष्ट-प्रसिद्धयर्थे, विनियोगः प्रकीर्तितम् ।।
विनियोगः- ॐ अस्य श्रीशिव-शत-नाम-स्तोत्र-मन्त्रस्य श्रीनारद ऋषिः, अनुष्टुप् छन्दः, सद-शिवो देवता, ॐ वीजं, नमः शक्ति, स्वाहा कीलकम्, धर्मार्थ-काम-मोक्षार्थे पाठे विनियोगः ।
ऋष्यादि-न्यासः- श्रीनारद ऋषये नमः शिरसि, अनुष्टुप् छन्दसे नमः मुखे, सद-शिवो देवतायै नमः हृदि, ॐ वीजाय नमः गुह्ये, नमः शक्तये नमः नाभौ, स्वाहा कीलकाय नमः पादयो, धर्मार्थ-काम-मोक्षार्थे पाठे विनियोगाय नमः सर्वांगे ।

ध्यानः- ध्यायेन्नित्यं महेशं रजत-गिरि-निभं चारु-चन्द्रावतंसम् ।
रत्नाकल्पोज्ज्वलांगं परशु-मृग-वराभीति-हस्तं प्रसन्नम् ।।
पद्मासीनं समन्तात् स्तुतममर-गणैः व्याघ्राकृत्तिं चसानम् ।
विश्वाद्यं विश्व-वीजं निखिल-भय-हरं पञ्च-चक्त्रं त्रिनेत्रम् ।।

।। मूल-पाठ ।।
ॐ महा-शून्ये महा-कालो, महा-काली-युतः सदा ।
देह-मध्ये महेशानि, लिंगाकारेण वेष्टितः ।।
मूलाधारे स्वयम्भूश्च कुण्डली-शक्ति-संस्थितः ।
स्वाधिष्ठाने स्वयं विष्णुः, त्रैलोक्य-पालकः सदा ।।
मणिपूरे महा-रुद्रः, सर्व-संहार-कारकः ।
अनाहते ईश्वरोऽहं, सर्व-देवेन सेवितः ।।
विशुद्धाख्ये षोडशारे, सदा-शिव इति स्मृतः ।
आज्ञा-चक्रे शिवः साक्षात्, चित्त-रुपेण संस्थितः ।।
सहस्रारे महा-पद्मे, त्रिकोण-निलयान्तरे ।
बिन्दु-रुपो महेशानि ! परमेश्वर ईरितः ।।
बाह्ये रुपे महेशानि ! नाना-रुप-धरोऽस्म्यहं ।
कैलासे ज्योति रुपश्च, कैलासेशवर ईरीतः ।।
हिमालये महेशानि ! पार्वती-प्राण-वल्लभः ।
काश्यां विश्वेश्वरश्चैव, बाणेश्वरः तथैव च ।।
शम्भुनाथः चन्द्र-नाथः, चन्द्र-शेखरः पर्वते ।
आदि-नाथः, सिन्धु-तीरे, काम-रुपे वृष-ध्वजः ।।
नैपाले पशुपतिर्नाम, केदारे पारदेश्वरः ।
हिंगुलायां कृपा-नाथो, रुप-नाथः तदूर्ध्वतः ।।
द्वारकायां हरश्चैव, पुष्करे प्रमथेश्वरः ।
हरि-द्वारे महेशानि ! गंगाधर इति स्मृतः ।।
कुरु-क्षेत्रे पाण्वेशो, केदारे दाकेश्वरः ।
वृन्दारण्ये केशवश्च, गो-कुले गौ-कुलेश्वरः ।।
मथुरायां कंस-नाथो, मिथिलायां धनुर्धरः ।
अयोध्यायां कीर्ति-वासो, काश्मीरे डमरुनाथः ।।
काञ्ची-नगर-मध्ये तु, मन्नाम त्रिपुरेश्वरः ।
चित्र-कूटे चन्द्र-चूडो, तोयेन्द्रो विन्दु-पर्वते ।।
बाण-लिंगो नर्मदायां, प्रभासे शूल-भृत् सदा ।
भोज-पुरे भोज-नाथो, गयायां च गदा-धरः ।।
झारि-खण्डे वैद्य-नाथो, चक्रेश्वरः तथैव च ।
वीर-भूमौ सिद्धि-नाथो, राणे च तारकेश्वरः ।।
घटेश्वरश्च देवेशि ! इलाकार-नदी-तटे ।
भागीरथी-नदी-तीरे, कपिलेश्वर ईरीतः ।।
भद्रेश्वरश्च देवेशि ! कल्याणेशः तथैव च ।
नकुलेशः कालि-घट्टे, श्रीहट्टे हाटेकेश्वरः ।।
अहंकोचः वधू-पूरे, जल्पेश्वरस्तथैव च ।
उत्कले विमला-क्षेत्रे, जगन्नाथोऽहमेव हि ।।
नीलाचलारण्य-मध्ये, भुवनेश्वर ईरीतः ।
रामेश्वरः सेतु-बन्धे, लंकायां रावणेश्वरः ।।
रजताचल-मध्ये तु, कुबेरश्वर ईरीतः ।
लक्ष्मी-कान्तो महेशानि ! सदा श्रीशैल-पर्वते ।।
त्र्यम्बकं गौमती-तीरे, गो-कर्णे च त्रिलोचनः ।
बद्रिकाश्रम-मध्ये तु, कपि-नाथेश्वरोऽस्म्यहम् ।।
ईशाने भूत-नाथश्च, गृहे चैव जगद्-गुरुः ।
अवतारे शंकरोऽहं, विरुपाक्षः तथैव च ।।
कामिनी-जन-मध्ये तु, कामेश्वरः प्रकीर्तितः ।
चक्र-मध्ये कुलेशश्च, सलिले वरुणेश्वरः ।।
आशु-तोषो भक्त-मध्ये, शत्रूणां त्रिपुरान्तकः ।
शिष्य-मध्ये गुरुश्चाहं, तथैव परमं गुरुः ।।
चन्द्र-लोके सोम-नाथो, स्वर्भानु-मण्डले ।
त्रैलोक्ये लोक-नाथोऽहं, रुद्र-लोके महेश्वरः ।।
समुद्र-मथने काले, नील-कण्ठः त्रिलोक-जित् ।
जम्बू-द्वीपे जगत्-कर्त्ता, शाक-द्वीपे चतुर्भुजः ।।
कुश-द्वीपे कपर्दी च, क्रौञ्च-द्वीपे कपालभृत् ।
मणि-द्वीपे मीन-नाथः, प्लक्ष-द्वीपे शशि-शेखरः ।।
अहं पुष्कर-द्वीपेषु, पुरुषोत्तम ईरीतः ।
देव-मध्ये वासुदेवः, शुक-मध्ये निरञ्जनः ।।
पुराणे परमेशानि ! व्यासेश्वर ईरीतः ।
आगमे नाग-भट्टश्च, निगमे नाम-रुप-धृक् ।।
सर्वज्ञो ज्योतिषां मध्ये, योगेशो योग-शास्त्रके ।
नदी-मध्ये नदी-नाथः, माथ-नाथः तथैव च ।।
राज-राजेश्वरश्चैव, नृपाणां नग-नन्दिनि !
सत्यो ब्रह्म-परं लोके, ह्यन्तश्च रसातले ।।
आ-ब्रह्म-स्तम्भौ मध्ये तु, लिंगरुपोऽस्म्यहं प्रिये !
इति ते कथितं देवि ! मम-नाम-शतोत्तमं ।।
।।फल-श्रुति।।
पठनात् श्रवनात् चैव, महा-पातक-कोटयः ।
विलयं यान्ति सहसा, नात्र कार्या विचारणा ।।
अज्ञानिनां ज्ञान-सिद्धिर्ज्ञानिनां परमं धनं ।
अति-दीन-दरिद्राणां, चिन्तामणि-स्वरुपकम् ।।
योगिनां योग-सिद्धिं च, विजने शिव-सन्नधौ ।
यः पठेत् श्रद्धया युक्तो, स सिद्धो नात्र संशयः ।।
सोमवारे प्रदोषे तु, पूजयित्वा स्तवं पठेत् ।
तस्य संगे महेशानि ! सदा तिष्ठामि नित्यशः ।।
यं यं काममुपस्कृत्य, पठेत् स्तोत्रमनुत्तमम् ।
तं तं कामवाप्नोति, सत्यं च साधकोत्तमः ।।
जले स्थले चान्तरिक्षे, विपदे पशु-संकटे ।
वन-मध्ये सभा-मध्ये, राज-द्वारे तथैव च ।।
सर्वाशुभ-विनाशः स्यात् स्तव-पाठ-प्रसादतः ।
अहं च जगता ध्येयः, समाधेयस्त्वयैव हि ।।
त्वत्-समो प्रकृतिर्नास्ति, मत्समो नास्ति पुरुषः ।
तव योनिं समासाद्य, सर्वमेतत् करोम्यहम् ।।
एतद् ज्ञानं महेशानि ! पाखण्डे न वदेत् क्वचित् ।
मूर्खाय भक्ति-हीनाय, दुष्टाय च दुरात्मने ।।
शिव-भक्ति-विहीनाय, शक्ति-निन्दा-कराय च ।
प्रकाश्यं महेशानि ! प्रकाशात् शुवहा भवेत् ।।
शिष्याय भक्ति-युक्ताय, शिव-विष्णु-रताय च ।
अद्वैत-भाव-युक्ताय, देवी-पराय च ।।
शत-नाम-महा-स्तोत्रं, तस्मै देयं महेश्वरि !
इति ते कथितं देवि ! मम नाम शतोत्तरम् ।।

हवन विधिः- उपरोक्त नाम मन्त्रों से धतूर-बीज, बेल का गूदा, गो-घृत तथा कपूर का मिश्रण ‘हवन’-सामग्री के रुप में लेकर पीपल की लकड़ी की समिधा में प्रति नाम पर हवन करें । सोमवार, प्रदोष को व्रत रखें । सांय-काल शत-नाम का पाठ करें ।